Bir İnsanı Öldürebilirsiniz Ama Düşüncelerini Asla!
Afrika Kıtasının Che Guewerası, Anti Emperyalist, Yurtsever Devrimci Tomas Sankara nın katilleri 34 yıl sonra mahkeme karşısında!
Pazartesi, 11 Ekim 2021günü Burkina Faso’nun başkenti Ouagadougou’da tarihi bir duruşma vardı. 1987’de, birçok kişiyle birlikte 1984 iktidara gelen Burkina Faso Başkanı Thomas Sankara’nın öldürüldüğü bir katliamın sorumlularına karşı açılan dava 34 yıl sonar nihayet başladı. Sanıklardan 12’si, duruşma için hazırlanan Salle des Banquets de Ouaga 2000’de bizzat mahkeme karşısına çıktılar. İki baş sorumlu sanık, katliamdan sonraki 27 yıl boyunca Burkina Faso yu yöneten eski Başkan Blaise Compaoré ve onun eski güvenlik şefi Hyacinthe Kafando ise mahkemeye katılmadılar. Birinci derecede sorumlu olan Blaise Compaore, sürgün olarak yaşadığı komşu Fildişi Sahili’nden gelerek mahkeme karşısına çıkmayı reddetti ve ikinci baş sorumlu olan Kafando ise hala firarda.
Duruşma kamuoyuna açık olarak başladı. Pan-Afrika dergisi Jeune Afrique’nin internet sitesinde bildirdiğine göre, çoğu gazeteci olmak üzere yaklaşık 150 kişi duruşmaya katıldı. Katliamda sağ olarak kurtulan tek kişide Ouagadougou’ya gelmiş ve gazetecilere, “ üzülerek söylemeliyimki, her ne kadar bu mahkeme devrimci bir dönüşüm rüyasını geriye getiremese de, gerçeği geri getirmek için eşsiz bir fırsat” diyerek memnuniyetini ifade etti. Thomas Sankara’nın dul eşi Mariam Sankara da duruşmada hazır bulundu. Mariam Sankara 1997’de dava açmıştı, ancak Compaoré’nin zorunlu olarak iktidardan ayrıldığı Mart 2015’e kadar hiç bir yargıç soruşturma açma cesareti gösterememişti. Mart 2015 te iktidarı terk etmek zorunda kalıp sürgüne gittikten sonar bir yargıç soruşturma başlatabildi. Mariam Sankara, mahkemenin çığır açan önemine dikkat çekerek: “Bu süreç, demokrasi maskesine rağmen, birçok Afrika ülkesinde hala ortalığı kasıp kavurmakta olan cezasızlık ve şiddet kültürünün nihayet sona ermesi için gereklidir.” şeklinde duygularını açıkladı.

Afrika kıtasının Che Guewerası olarak anılan ve hala büyük bir sempati duyulan Thomas Sankara kısa bir süreliğine görevde kalmasına ragmen hâlâ bir devrimci olarak sevilip anılmasının birçok nedeni var. 1983’ten 1987’ye kadar dört yıllık görev süresinde, Burkina Faso’daki okuma yazma oranının yüzde 13’ten yüzde 73’e yükselmesini sağladı – karşılaştırma için: Compaoré yönetiminin son yılında yüzde 34,5’ti. Burkina Faso’nun sömürgecilikten kalan, “Burkina Faso daki Yukarı Volta” ismini Burkina Faso “Dürüst İnsanlar Ülkesi” olarak değiştirmesi gibi daha sembolik yeniliklere ek olarak, Sankara Burkinalıların hayatını gözle görülür şekilde değiştirdi: Yoksul halkın erişimini kolaylaştırıp, “sağlık herkes için” diyerek sağlık sistemini geliştirildi. Aşı kampanyalarıyla birlikte köylerde eczanelerin açılması ve kadın haklarını güçlendirmeye yönelik bir çok yenilikler gerçekleştirildi. Toprak reformu ve yoksulların yaşamlarında önemli iyileştirmelere de imza atan Sankara, anti emperyalist, yurtsever devrimci çıkışları, özellikle IMF ve Dünya Bankası’nın borç politikasına yönelik eleştiri ilede akıllarda kaldı. Tabiki Sankara güçlü düşmanlarla karşı karşıya ve yalnız olduğunu çok iyi biliyordu. Afrika Birliği Teşkilatı’nın (OAU) Temmuz 1987’deki bir kongresinde şunları söylemişti: “Burkina Faso, Afrika ülklerinin İMF ve Dünya Bankası’na olan borçları tek başına ödemeyi reddederse, bir sonraki konferansta burada olmayacağım.”
Bu açıklamasından üç ay sonra, 15 Ekim’de, Compaorés korumasından bir grup seçkin asker, Ouagadougou’daki Ulusal Devrim Konseyi’nin karargahına baskın düzenleyerek Thomas Sankara ve en az on iki arkadaşını katletti: “Saldırganlar öldürmeye gelmişti,” dedi Sennen. Andriamirado, Jeune Afrique’den yazı işleri müdürü ve Sankara’nın yakın arkadaşı. Resmi olarak Thomas Sankara nın öldürüldüğüne dair ne bir açıklama yapıldı nede bir soruşturma yürütüldü. Ancak katledilmesinden 3 ay sonara düzenlenen ölüm belgesinde ölüm sebebi; “doğal ölüm” diye belirtildi.
Baş şüpheli Sankara’nın “kardeşim” dediği, en yakın arkadaşı 1983 ten 1987 ye kadarki devrimci süreçte 2 numara olan Blaise Compaoré den başkası değildi. Thomas Sankara’nın yerine geçen ve 27 yıl başkanlık yapan Blaise Compaoré görevden ayrılmak zorunda kalıp sürgüne gittikten sonara, geçici başkan Michel Kafando, Mayıs 2015’te cesedin mezardan çıkarılmasını emretti. Yapılan otopside, 37 katledilen Sankara’nın vücudunun kurşunlarla delik deşik olduğu tesbit edildi. Otopsi sonucu, resmi olarak o zamana kadar geçerli olan doğal ölüm versiyonunu – ki bundan sorumlu iki askeri doktor şimdi yargılananlar arasında – çürüttü.
2015 te Burkina Faso da gençlerin başını çektiği ayaklanmalar sonucunda ordu müdahalede bulunarak Blaise Compaoré yi görevden uzaklaştırdı. Ancak özellikle gençlerin Sankara’nın eski yoldaşına ve daha sonra haine karşı ayaklanmasının tek nedeni bu değildi. Fransa tarafından himaye edilen otokratların sık sık Afrika kıtasında denedikleri gibi, Compaoré da ayrıca anayasaya aykırı olarak görev süresini bir dönem daha uzatmak istedi. Buna karşı yapılan kitlesel protestolardan sonra ordu müdahale etti ve cumhurbaşkanını geri çekilmeye ve kısa bir süre sonra Fildişi Sahili’ne sürgüne zorladı – Fil Dişi’nde, Fransız yardımıyla göreve gelmiş olan Alassane Ouattara tarafından memnuniyetle karşılandı ve kendisine Fil Dişi vatandaşlığı verildi. Fil Dişi nin yeni başkanı Abidjan, bu yıl Nisan ayında resmen suçlananları iade etmeyi reddetti ve böylece baş katil şimdilik yargılanmaktan kurtulmuş oldu. Ama şidilik…